Nut en noodzaak van prestatie indicatoren (KPI’s en PI’s)!

(Belangrijke) Prestatie Indicatoren ook wel bekend als (Key) Performance Indicators)

Binnen de profit wereld worden (K)PI’s veelvuldig gebruikt om doelstellingen vorm te geven. Aan deze doelstellingen worden doorgaans beloningen gekoppeld om mensen te motiveren om ze te halen. Denk hierbij aan een beloning voor het behalen van de omzettargets, klanttevredenheid etc. Binnen de non-profit sector is deze manier van belonen al minder geaccepteerd, maar betekent dat deze organisatie dan helemaal geen prestatie indicatoren kunnen gebruiken?

Onderscheid tussen KPI’s en PI’s

Belangrijk onderscheid dat gemaakt dient te worden is het onderscheid tussen KPI’s en PI’s. Wanneer men deze twee verward kunnen ze weleens negatieve gevolgen hebben. KPI’s zijn maar een paar indicatoren die als pijlers voor de organisatie worden gezien. Een veel gebruikte indicator is medewerker en klanttevredenheid en bijv. een financiële indicator zoals omzet.

PI’s kunnen elke vorm aannemen. Belangrijk bij PI’s is dat er niet actief op moet worden gestuurd. Wanneer prestatie indicatoren op een juist manier tot stand komen kunnen ze een bijdrage leveren aan het behalen van de doelstellingen. Ze kunnen dan gebruikt worden om te vergelijken (benchmark) om te motiveren (uitdaging), maar ook om van te leren.

Prestatie indicator, middel of doel?

In mijn visie is het een middel om het hogere doel te bereiken. Het maakt eigenlijk dus niet uit welke indicator je gebruikt om een doelstelling te behalen, zolang er maar overeenstemming is over relatie tussen de indicator en het uiteindelijke doel. Dat betekent dat een indicator altijd open dient te staan voor evaluatie. Door dit uitgangspunt aan te houden blijft er draagvlak voor de indicator en de wijze waarop de evaluatie van de meting in de voortgang tot stand komt.

Voorbeeld van een doelstelling en de bijbehorende indicator

Hieronder een voorbeeld van een uitgewerkte doelstelling en de bijbehorende indicator. Dit dient altijd in samenspraak te geschieden met de betrokken partijen (medewerkers).

Doelstelling: het verlagen van de CO² footprint van de gemeente om in 2020 een duurzame gemeente te zijn. (tussentijdse doelstellingen: 20 % duurzame energie opwekken in 2017, 40% duurzame energie opwekken in 2018, etc.)

Verbeter ideeën:
– Minder energie verbruiken.
– Huizen isoleren.
– We kunnen zonnepanelen plaatsen.

Hoe kunnen we dat meten? (prestatie indicator).
– Aantal geplaatste zonnepanelen.(gewenste aantal te plaatsen in jaar x 100)
– Aantal geïsoleerde huizen (kwaliteitscriteria)
– Aantal gebruikte KWh stroom, m³ gas (gewenste aantal te besparen X KWH en X m³ gas)

Hoe stel je een doelstelling op?

Een doelstelling is altijd een werkwoord (hebben/zijn etc). Om doelstellingen duidelijk en concreet te formuleren kan het beste gebruik worden gemaakt van de WOINT – systematiek.

                                         Werkwoord + Object + Indicator + Norm + Tijd

Probeer doelstellingen te vermijden die beginnen met “het ontwikkelen van”, “het opzetten van”, “het onderzoeken van” en dergelijke. Doelstellingen die op deze manier geformuleerd zijn dragen niet bij aan het realiseren van de strategie. Probeer doelstellingen te formuleren in termen van “het verhogen van”, “het verminderen van”